Muhammed Ebû Zehre

 Prof. Dr. Muhammed Ebû Zehre (1898-1974)

Muhammed b. Ahmed b. Mustafa b. Ahmed b. Abdullah Ebû Zehre, 29 Mart 1898 yılında Mısır’ın en önemli ilim, ticaret, ziraat ve sanayi merkezlerinden biri olan Mahalletü’l-Kübrâ şehrinde dünyaya gelmiştir. Küçük yaşta hâfızlığını ikmal etmiş, sonrasında dîni eğitimi yanında matematik, tarih, kimya, fizik ve coğrafya gibi müspet ilimler öğrenmiştir.

XX. asır İslâm âlimlerinin öncülerinden kabul edilen Ebû Zehre, Kur’an ve tefsir ilimlerine dair eserlerden davet, hitâbet, fıkıh, fıkıh usûlü, mantık ve müçtehitlerin hayatlarını anlatan biyografik eserlere; toplum, siyaset ve aile düzeninden, insan hak ve hürriyetlerine kadar seksene yakın eser telif etmiştir. İlmî dergilerde eğitim, siyaset, toplumsal meseleler ve semâvî dinlerle ilgili makaleleri yayımlanmıştır. Ayrıca Mısır’da ve birçok İslâm ülkesinde katılımcı ya da düzenleyici olarak konferanslara iştirak etmiş, hukukçu kimliğiyle ve kendine has değerlendirmeleriyle fetvalar vermiştir.

Kendisine, “Yaşadığı çağın imamı”, “İzinden gidilen fakih”, “Çağdaş fakihlerin şeyhi” gibi pâyeler verilmiş olan müellif, ilmî kişiliğinin yanında takva sah ibi, dünya malına iltifat etmeyen, girişken, kanaatkâr, güzel ahlâklı, itikatta Ehl-i sünnet ve fıkıhta Hanefî mezhebine müntesip bir ilmî şahsiyettir. Yaşadığı dönemde Batı karşısında Müslüman toplumların gerilemesi, onu geri kalmışlığın sebepleri üzerinde düşünmeye sevk etmiştir. Çözümü ise Kur’an ve Sünnet’e bağlı kalınarak olayların yeniden yorumlanmasında ve Müslümanların birlik içerisinde olmasında görmüştür.

Ebû Zehre, 12 Nisan 1974 Cuma günü evinin üst katındaki kütüphanesinden alt kata inerken, elindeki Neml sûresi 19. âyetlerinin bulunduğu sahifenin açık olduğu Mushaf’ı ve 23 yıl boyunca Kur’an ve Sünnet ışığında kaleme aldığı tefsir sayfalarının üzerine secde eder bir vaziyette düşmüş ve bu düşmeden dolayı başı yaralanmıştır. Nihayet her canlının bir gün mutlaka tadacağı takdir edilmiş ecel ona da gelmiş ve 12 Nisan 1974 (19 Rabî’ulevvel 1394 ) cuma günü akşamı 77 yaşında iken ruhunu Mevlâ’sına teslim etmiştir. Merhuma Yüce Mevlâ’dan rahmet ve mağfiret diler, emeklerinin makbul ve meşkûr olmasını niyaz ederiz.